🔸کاداستر دارای دو معنای لغوی و اصطلاحی است. از لحاظ لغوی کاداستر از ریشه یونانی واژه کاتاستکین بمعنای راه، لیست و دفترچه گرفته شده است که البته بیارتباط با معنای اصطلاحی آن نیست.
🔸در اصطلاح کاداستر به آن دسته از نقشهبرداریهای ثبتی اطلاق میشود که دارای ارزش حقوقی بوده، به گونهای که میتوانند سه امر ارزش، موقعیت و مالکیت اراضی را برای مراجع اداری و قضایی و نیز اشخاص خصوصی معین کنند.
🔸در اصطلاح اداری کاداستر مجموعهای از اطلاعات دقیق و طبقهبندی شده و به روز از اراضی موجود در یک کشور است که محدودههای مالکیت اشخاص را به همراه اطلاعات حقوقی مرتبط با هر ملک را به ما میدهد. در واقع کاداستر ابزاری است که با ارایه اطلاعات دقیق و به روز در قالب کروکیهای مشخص از عرصه و اعیان املاک به ما کمک خواهد کرد تا بتوانیم به وسیله آن قلمرو و موقعیت و نیز ارزش مالکیت افراد را مشخص کرد.
🔸اصولا اجرای کاداستر مزایا و اهدافی را تامین خواهد کرد که برای پیشرفت هر کشور در تمام زمینهها لازم و ضروری است. هدف کاداستر ایجاد نظامی ساده، روان، دقیق، مطمئن و با قابلیت بروزرسانی سریع و آسان برای همه املاک و مستحدثات هر کشور است.
🔸به نظر میرسد داشتن یک نظام کاداستر دقیق و البته تاکید میکنم، به روز، میتواند چند اثر مهم در حفظ حقوق مالکانه اشخاص و دولت و جلوگیری از بیقانونیها و سواستفادههایی باشد که در این زمینه بعضا شاهد هستیم.با توجه به مشکلات حقوقی و قضایی مختلفی که مردم در مسئله اراضی و املاک دارند باید به این تاثیر مهم در این زمینه اشاره کرد. اینکه نظام مالیاتی منظمی از اراضی خواهیم داشت و این طبعا به معنای عدالت مالیاتی نیز خواهد بود. در کشورهایی مثل فرانسه که ما سابقه طولانی از نظام کاداستر را مشاهده میکنیم کاداستر برای همین هدف ابتدا مطرح شد. شارل هفتم و لویی چهاردهم و پانزدهم در جهت دستیابی به یک نظام مالیاتی منظم از املاک و اراضی تحت حکومتشان، نخستین کسانی بودند که به فکر طراحی نظام کاداستر در فرانسه افتادند.
🔻تفاوت نقشه با کاداستر
🔸از قرنها پیش به منظور حفظ محیط و محدودهای بنام ملک که مردم در قالب یکسری مقررات و محدودیتها در آن زندگی یا کار میکنند، روشها و شگردهای مختلفی بکار گرفته شده است؛ بطوریکه در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد روشهایی در مصر قدیم برای اندازهگیری ابعاد زمینها به منظور مالکیت و اخذ مالیت انجام شده و دلایلی در دست است که موضوع اداره زمین و مالکیت از ۲۰۰۰ سال قبل توسط مصریها و بابلیها بصورت اولیه شبه کاداستر مطرح بوده است.
🔸مهمترین دستاورد بشر در حال حاضر که میتواند جایگزین تلاشهاس سابق در این خصوص شود کاداستر است. برای روشن شدن موضوع لازم است به صورت مختصر تعریفی از نقشه به عمل آید و سپس اختلاف آن با نقشه کاداستر تشریح شود. نقشه اراضی و املاک دارای ویژگیهایی است که یکی از این خصوصیات مقیاس نقشه است.
🔸برای تهیه نقشه کاداستر به دو طریق میتوان عمل کرد، یکی زمینی که مقرون به صرفه نیست و دیگری به صورت هوایی که این روش مطلوب است که بدوا باید با پرواز عکسی بر اساس مقیاس مورد نظر تهیه کرد و سپس عکسها دارای ابهاماتی مانند سایهها که متخصصین با مراجعه به محل نسبت به شفافسازی اقدام میکنند و سپس در بخش فتوگراتمری تبدیل به نقشه میشود و در نهایت اطلاعات توصیفی به آن الحاق میشود. مهندسین جوان متعهد که سرمایه ارزنده نیروی انسانی در این رابطه بوده و دارای تخصص ویژه هستند و عهدهدار این وظیفه خطیر هستند.
🔻کاداستر در ایران
🔸در ایران تهیه نقشههای ثبتی بدین صورت میباشد:
🔹عملیات صحرایی که توسط گروه نقشه برداری انجام میشود.
🔹عملیات کارتوگرافی که در دفاتر انجام میشود.
🔹تأیـید نقشههای ثبتی بر عهده سازمان ثبت املاک میباشد.
🔹نقشههای ثبتی عموماً در مقیاسهای ۱/۵۰۰ و ۱/۱۰۰۰ ارایه میشود.
🔸نقشههای ثبتی را میتوان از راههای مختلف دیگر نیز تهیه نمود، از جمله:
🔹بهوسیلۀ عکسهای هوایی و کارتو گرافی
🔹 توسط اسکنرهای لیزری و نرمافزارهای مربوط
🔹 بهوسیلۀ دوربینهای عکاسی بسیار قوی و نرمافزارهای مربوط
🔹بهوسیلۀ عکسهای ماهوارهای و جُـز اینها
🔸تمامی روشهای فوق برای عملیات با متراژ بالا به صرفه و هزینهبر میباشند. سادهترین و بهترین و دقیقترین روش برای متراژهای نهچندان زیاد استفاده از دوربینهای «توتال» و «جیپیاس»های دوفرکانسۀ دقیق میباشد.