این مطلب نکته مهمی است که می‌‌‌تواند ادبیات معدنکاری و فرآوری زغال‌‌‌سنگ در کشور را تغییر دهد که از مسیر وصول وجه حاصل از معامله، شفافیت، امکان تامین مالی و پتانسیل توسعه اتفاق مهم و جذابی به شمار خواهد رفت. جذابیت بالای زغال‌‌‌سنگ در بازارهای جهانی در ماه‌‌‌های اخیر نیز می‌‌‌تواند محرکی برای حمایت از این ‌سازوکار معاملاتی به شمار برود.به‌تازگی معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت در ابلاغیه‌ای با قید «حائز اهمیت» عنوان کرده است: از ابتدای اسفندماه سال‌جاری کلیه عرضه داخلی زغال‌‌‌سنگ، الزاما در بورس انرژی مجاز بوده و تمامی واحدها مکلف به عرضه کل تولید خود در بورس انرژی هستند و وفق مقررات جاری، مازاد بر عرضه داخلی امکان صادرات خواهد یافت.

اعلام آمادگی بورس‌انرژی برای آغاز معاملات زغال‌‌‌سنگ
در این خصوص علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: عرضه زغال‌‌‌سنگ در بورس‌انرژی یکی از بحث‌‌‌هایی است که چند سال اخیر از طرف ما (بورس انرژی و بدنه بازار سرمایه) و همچنین از طرف انجمن زغال‌‌‌سنگ و سایر ذی‌نفعان پیگیری‌‌‌ می‌شود. بنابراین ابلاغیه اخیر وزارت صمت در خصوص عرضه زغال‌‌‌سنگ در بورس انرژی را به فال نیک می‌‌‌گیریم. صنعت (استخراج و فرآوری) زغال‌‌‌سنگ صنعتی است که تقاضا و مصرف داخلی آن از تولید کشور بیشتر بوده؛ ولی با مشکلات عدیده‌‌‌ای روبه‌‌‌رو بوده و هست. اکثر شرکت‌های زغال‌‌‌سنگی دوره وصول مطالبات طولانی داشته و شرایط ایده‌‌‌آلی (حتی بعضا مناسب و شفافی) در فروش محصول تولیدی خود ندارند. به همین دلیل وزارت صمت در ابلاغیه‌‌‌ای که اخیرا منتشر شد، تمامی تولیدکنندگان زغال‌‌‌سنگ را موظف کرد محصول تولیدی خود را در بورس انرژی پذیرش و عرضه کنند.

برخی از شرکت‌های تولیدکننده زغال‌‌‌سنگ این ابهام را مطرح می‌کنند که چون در کشور یک مصرف‌کننده عمده وجود دارد، اساسا مساله کشف نرخ و رقابت برای خرید در بورس (انرژی) معنا پیدا نمی‌‌‌کند؛ ولی باید این پاسخ را ارائه کرد که معاملات در بورس در چارچوبی شفاف انجام شده، امکان مدیریت ریسک در روند تولید و فروش وجود داشته و همچنین دوره وصول مطالبات آنها بسیار منظم خواهد شد. نکته بسیار مهم دیگر آن‌‌‌ است که سهام برخی از شرکت‌های تولیدکننده زغال‌‌‌سنگ هم‌‌‌اکنون در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در حال معامله است و این شفافیت به نفع سهامداران آنها خواهد بود. نکته دیگری که پس از عرضه زغال‌‌‌سنگ در بورس انرژی رخ خواهد داد، این مطلب است که این شرکت‌ها می‌‌‌توانند از ظرفیت‌‌‌های بازار سرمایه در حوزه تامین مالی به نحو احسن و مطلوب‌‌‌ استفاده کرده و نهایتا امکان افزایش ظرفیت تولید زغال‌‌‌سنگ در کشور افزایش جدی خواهد داشت و امکان بالفعل شدن ظرفیت‌‌‌های بالقوه بسیاری در کشور ایجاد خواهد شد. در کنار این جذابیت‌‌‌ها، بورس انرژی از این توانمندی برخوردار است که در چارچوبی منظم و شفاف در رینگ صادراتی، پاسخگوی تقاضایی باشد که از سوی کشورهای دیگر مخصوصا کشورهای همسایه وجود دارد. نقوی تاکید کرد: قطعا عرضه زغال‌‌‌سنگ در بورس انرژی به نفع شرکت‌های تولیدکننده زغال‌‌‌سنگ و همچنین به نفع شرکت‌های مصرف‌کننده اصلی این حامل انرژی خواهد بود. اجرایی شدن دستورالعمل اخیر وزارت صمت را به منظور آغاز گسترده معاملات زغال‌‌‌سنگ در بورس انرژی قطعا پیگیری خواهیم کرد.

مزیت‌‌‌های عرضه زغال‌‌‌سنگ در بورس انرژی

آمارها حکایت از آن دارد که ذخایر زمین‌‌‌شناسی زغال‌‌‌سنگ در ایران حدود ۱۴میلیارد تن و ذخایر قطعی حدود ۲/ ۱میلیارد تن برآورد شده است. فاصله همین دو رقم نشان می‌دهد جذابیت‌‌‌های استخراج زغال‌‌‌سنگ به‌قدری نبوده که حتی اکتشافات آن تکمیل شود. وضعیت صنعت استخراج زغال‌‌‌سنگ در مقایسه با ظرفیت‌‌‌های خدادادی آن بر کسی پوشیده نیست و شاید نیاز به توضیح بیشتری نداشته باشد. این موضوع را که حجم استخراج داخلی نه‌تنها جوابگوی نیاز واقعی کشور نیست، بلکه به واردات هم نیاز داریم، باید به عنوان یک نکته مهم در نظر گرفت. شاید بهترین حمایت از صنعت استخراج و فرآوری زغال‌‌‌سنگ، اصلاح قیمت‌ها و شرایط پرداخت باشد؛ اگرچه بهای زغال‌‌‌سنگ بارها مورد بازنگری قرار گرفته، ولی هنوز در خصوص شرایط پرداخت ابهاماتی وجود دارد. این را هم که بسیاری از معادن کوچک و متوسط زغال‌‌‌سنگ در کشور وجود داشته و نیاز به فرآوری دارد، باید در نظر گرفت.

ورود زغال‌سنگ به بورس انرژی می‌تواند آینده متفاوتی را برای این صنعت رقم بزند. اینکه هر واحد تولیدی بتواند محصول استخراج‌شده خود را در بورس انرژی عرضه کند یا در بازارهای صادراتی مورد بازاریابی قرار دهد، وضعیتی است که به احتمال قوی سرنوشت متفاوتی برای این صنعت استخراجی و فرآوری به همراه خواهد داشت. تجربه نشان داده است که ورود به بورس‌های کالایی برای صنایع مختلف خوش‌‌‌یمن بوده است؛ مخصوصا در شرایطی که طرف حساب آنها شرکت‌های بزرگ باشد. از هم‌اکنون این انتظار وجود دارد که تقاضای زغال‌سنگ شفاف‌تر از قبل صورت گیرد و روند قیمت‌گذاری و تسویه وجوه آنها چهره متفاوتی داشته باشد که در صورت استفاده درست از این مزیت آینده جذابی در انتظار این صنعت خواهد بود و حداقل خروجی این رویکرد تجاری افزایش جذابیت استخراج معادن و سرمایه‌گذاری بر فرآوری است؛ آن هم در شرایطی که پتانسیل تامین مالی آن در بورس انرژی وجود دارد.

نکته دیگر آنکه نوسان قیمت‌های جهانی می‌تواند در بازار داخلی نیز رهگیری شود. بنابراین تبعیت از واقعیت‌های اقتصاد جهانی بیش از پیش بر عملکرد صنعت زغال‌‌‌سنگ سایه می‌افکند که با توجه به داده‌‌‌هایی که هم‌اکنون مشاهده می‌‌‌کنیم، پتانسیل درآمدزایی جذابی خواهد داشت. با توجه به این شرایط اگر بتوانیم بر استخراج از ذخایر زغال‌سنگ تمرکز جدی داشته باشیم، خیال ما از نگرانی‌های فروش به احتمال قوی آسوده خواهد شد

ابلاغیه وزارت صمت
همان‌‌‌گونه که عنوان شد، رضا محتشمی‌پور هفته گذشته در نامه‌‌‌ای خطاب به روسای سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌‌‌ها و جنوب کرمان اعلام کرد حسب مصوبه کارگروه کالاهای پایه، از ابتدای اسفندماه سال‌جاری کلیه عرضه داخلی زغال‌سنگ الزاما در بورس انرژی مجاز بوده و هرگونه خرید و عرضه خارج از بورس انرژی ایران ممنوع است. تمامی واحدهای تولیدکننده انواع زغال‌سنگ خام، کنسانتره زغال‌سنگ و فرآورده‌‌‌های حاصل از آن مکلف به عرضه کل تولید خود در بورس انرژی هستند و مازاد بر عرضه داخلی وفق مقررات جاری امکان صادرات خواهند یافت. بنابراین کلیه سازمان‌های استانی دارای واحد تولیدکننده زغال‌‌‌سنگ مکلفند نسبت به پیگیری ثبت‌نام واحد و اخذ کد بورسی شرکت‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده طی دو هفته آینده اقدامات لازم را به عمل آورند. بنابراین ضروری است کلیه مراحل اخذ کد بورسی از بورس انرژی، ثبت‌نام، دریافت کد نقش، اظهار تولید، ثبت معاملات و ثبت فاکتور الکترونیکی تولیدکنندگان و خریداران در سامانه جامع تجارت تا پایان روز بیستم بهمن‌ماه سال‌جاری با انجام اقدامات موثر از جمله برگزاری جلسه با تشکل‌ها و واحدهای تولید و آموزش استفاده از سامانه جامع تجارت صورت پذیرد و گزارش اقدامات انجام‌شده به این معاونت ارسال شود.
منبع: دنیای اقتصاد