با توجه به تبعات اقتصادی شیوع کرونا در دنیا، بسیاری از کشورها به منظور حمایت از صنایع داخلی و خروج اقتصاد کشورشان از رکود، پروژه‌های زیرساختی و همچنین حمایت از صنایع ساخت مسکن را اجرایی کردند که نتیجه آن افزایش تقاضا برای محصولات ساختمانی از جمله سیمان بود که رشد قیمتی این کالا را به دنبال داشت. افزایش بهای سیمان ظرف ماه‌های اخیر، تعطیلی واحدهای سیمانی با بازدهی پایین را در چین به تعویق انداخت؛ هرچند بعید به نظر می‌رسد که اثرگذاری این موضوع بر تعویق تعطیلی واحدهای سیمانی چین بتواند چندان ادامه‌دار شود. در این شرایط احتمال شیوع مجدد سویه‌های جدید کرونا در دنیا نیز به‌قوت وجود دارد که این موضوع هم پتانسیل تضعیف نرخ این محصول را در بر دارد.

افت‌وخیز نرخ سیمان در بازارهای جهانی
بهای سیمان در مناطقی، از جمله چین، زیمبابوه، ایالات متحده آمریکا، ترکیه و... ظرف ماه‌های اخیر افزایشی بوده است. نرخ سیمان به‌شکل منطقه‌ای تعیین می‌شود و عرضه و تقاضا نقش تعیین‌کننده‌ای در بهای این محصول دارد. بنابراین رشد نرخ این محصول در مناطقی که با اجرای پروژه‌های زیرساختی روبه‌رو هستند، محتمل‌تر است. تولید سیمان در بخشی از نقاط دنیا بر پایه زغال‌سنگ حرارتی بوده و صعود بی‌سابقه نرخ زغال‌سنگ در ماه‌های اخیر باعث شده تا هزینه تولید این محصول افزایش داشته باشد. این موضوع از افزایش نرخ این محصول در بازارهای مختلف حمایت می‌کند.

طاهر تلی‌اوغلو، سرپرست فدراسیون پیمانکاران ترکیه (IMKON) اعلام کرد که بهای هر تن سیمان در این کشور در ماه جولای به ۴۵۰ لیر ترکیه (برابر ۵۳ دلار به ازای هر تن) رسیده، درحالی که بهای این محصول در ماه جولای سال ۲۰۲۰ برابر با ۱۶۰ لیر ترکیه بوده است. براساس گزارش موسسه آمار ترکیه (TUIK)، قیمت سیمان در ترکیه در ماه جولای به‌طور رسمی حدود ۵۶ درصد افزایش یافته است.

بازارهای سیمان در عربستان‌سعودی به‌طور کلی شاهد کاهش فروش و نرخ این محصول در سه‌ماهه دوم سال جاری نسبت به سه ماه ابتدایی سال جاری میلادی بود. با وجود این، با توجه به بهبود آب‌وهوا در ۳ ماهه چهارم سال ۲۰۲۱ انتظار می‌رود که تقویت تقاضا برای سیمان در سه‌ماهه سوم سال به رشد تقاضا برای این محصول منجر شده و از رشد نرخ سیمان در عربستان حمایت کند .

رشد نرخ سیمان به کمک تولیدکنندگان غیررقابتی آمد
تقاضا برای سیمان در چین نیز به دلیل تعریف پروژه‌های جدید زیرساختی در این کشور، از جمله ساخت چند جاده و فرودگاه جدید افزایش داشته و همین موضوع در کنار تورم جهانی از رشد بهای این محصول در چین حمایت کرده است. افزایش بهای سیمان در چین از تعطیلی واحدهای سیمانی این کشور که قدرت رقابت کمتری داشتند، ظرف ماه‌های اخیر جلوگیری کرده، اما موسسه مالی ارائه‌دهنده تجزیه و تحلیل از بازارهای بین‌المللی(Fitch Ratings) در گزارشی که روز پنج‌شنبه شانزدهم سپتامبر منتشر کرد، به احتمال تعطیلی واحدهای قدیمی با بازده پایین یا ادغام واحدهای سیمانی کوچک این کشور در آینده نه‌چندان دور اشاره کرده است. در این گزارش به وضعیت سه صنعت فولاد، سیمان و زغال‌سنگ چین اشاره شده و آمده است: انتظار می‌رود که دولت چین تصمیم به توقف تولید در واحدهای سیمانی، فولادی و زغال‌سنگی در چین بگیرد که تولید در آنها غیررقابتی است یا ظرفیت غیرفعال زیادی دارند. در عین حال، این احتمال به قوت وجود دارد که دولت چین ظرفیت‌های فعال این صنایع را برای جابه‌جایی از مناطقی که تولیدکنندگان متعددی قرار دارند، به مناطقی که ظرفیت‌سازی محدودی در آنها به وجود آمده یا مناطقی که بازاری قوی دارند، تشویق کند.

ادغام واحدهای کوچک با توان مالی کمتر سیاست ‌دیگری است که از سوی دولت چین مورد حمایت قرار می‌گیرد و انتظار می‌رود که ظرف سال‌های پیش‌رو ادغام واحدهای کوچک سیمانی از سوی دولت این کشور مورد حمایت قرار گیرد. ادغام واحدهای کوچک فولادی چین ظرف سال‌های گذشته با حمایت دولت این کشور اجرایی شده و البته همچنان ادامه‌ دارد. در این شرایط به نظر می‌رسد که ادغام واحدهای سیمانی و زغال‌سنگی نیز مد نظر قرار گرفته است. ادغام واحدهای تولیدی کوچک باعث کاهش هزینه‌های تولید و افزایش قدرت رقابت‌پذیری واحدهای صنعتی می‌شود. البته اجرای سیاست ادغام واحدهای صنعتی به‌سادگی امکان‌پذیر نیست، اما ظرف سال‌های گذشته با توجه به حمایت دولت چین، این سیاست در برخی صنایع این کشور به میزان قابل توجهی اجرایی شد.

عملیاتی شدن ادغام واحدهای سیمانی، فولادی و زغال‌سنگی باعث می‌شود که به مرور زمان واحدهای کوچک که حاضر به ادغام با واحدهای بزرگ نشده‌اند، قدرت رقابت خود در بازارها را از دست دهند و همین موضوع در نهایت باعث می‌شود که این واحدها با ورشکستگی و تعطیلی یا واگذاری به مجموعه‌های بزرگ روبه‌رو شوند.

کاهش ظرفیت واحدهای سیمانی، فولادی و زغال‌سنگ در چین سیاست دیگری است که انتظار می‌رود از سوی دولت این کشور اجرایی شود. تعطیلی ظرفیت مازاد این صنایع باعث واقعی شدن یا افزایش نرخ این محصولات شده و کمکی به تولیدکنندگان به ‌شمار می‌رود. البته نرخ این محصولات ظرف سال ۲۰۲۱ افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت، اما این رشد نرخ معلول افزایش تورم جهانی، پیامدهای شیوع کرونا بر اقتصاد کشورهای مختلف دنیا و بازار عرضه و تقاضای صنایع بود و از همین رو انتظار می‌رود که ظرف ماه‌های پیش‌رو با افزایش تولید و کاهش پیامدهای شیوع کرونا بر اقتصاد جهانی مجددا بهای محصولات صنعتی از جمله سیمان، فولاد و زغال‌سنگ افت محسوسی داشته باشد. به همین دلیل برآورد می‌شود که این رشد قیمتی پایدار نباشد و از همین رو دولت چین در میان‌مدت به سراغ کاهش ظرفیت ایجادشده در صنایع این کشور خواهد رفت.

در عین حال تولید در این سه صنعت یعنی سیمان، فولاد و زغال‌سنگ همراه با ایجاد آلایندگی کربنی بوده و با توجه به سیاست کاهش تولید کربن از سوی چین که با جدیت از سوی دولت پکن دنبال می‌شود، کاهش ظرفیت در این سه صنعت در میان‌مدت و بلندمدت با جدیت دنبال خواهد شد.

در «گزارش سالانه جهانی سیمان» منتشرشده از سوی بانک جهانی آمده است که رشد اخیر تقاضا برای سیمان به دلیل افزایش فعالیت‌های ساختمانی بوده و همین امر، عامل اصلی رشد قیمت این کالا به شمار می‌رود.

به گزارش کالاخبر، بازار سیمان، طی ماه‌های اخیر روند صعودی قابل‌توجهی را تجربه کرده است؛ بازاری که روند افزایش قیمت آن صنایع بسیاری را تحت تاثیر قرار داد. آمارها نشان می‌دهند که طی یک ماه اخیر، قیمت سیمان در دنیا، افزون بر ۶درصد رشد داشته‌ و کارخانه‌های تولیدکننده سیمان هم افزایش قیمت مواد اولیه را عامل اصلی این رشد قیمت اعلام کرده‌اند.

اما گزارش سالانه جهانی سیمان منتشرشده از سوی بانک جهانی، زاویه متفاوت و دیگری را موردتوجه قرار داده است. در این گزارش، رشد تقاضا برای سیمان به دلیل افزایش فعالیت‌های ساختمانی، عامل اصلی رشد قیمت این کالا اعلام شده است. برهمین اساس، نرخ هر تن سیمان در بازار آمریکا به بیش از ۱۲۸ دلار رسید و بهای سیمان فوب خلیج‌فارس نیز به ۳۸ دلار افزایش یافت.

در گزارش بانک جهانی آمده است: «با رشد جمعیت و رونق فعالیت‌های ساختمانی، تقاضای جهانی برای سیمان رشد داشته و در نتیجه، قیمت این محصول مهم نیز افزایش یافته است. از سوی دیگر، با اجرای طرح توسعه زیرساختی در چین تقاضا برای سیمان افزایش زیادی یافته و فشار مضاعفی به بازار وارد شده و بستر را برای تداوم روند صعودی قیمت‌ها، فراهم کرده است.»

در این گزارش پیش‌بینی شده است که قیمت سیمان سال آینده هم روند افزایشی داشته باشد که دلیل آن، سرمایه‌گذاری زیاد کشورهای صنعتی برای توسعه زیرساخت‌هاست؛ طرحی که اغلب کشورها برای پساکرونا در دستور کار قرار داده‌اند تا ضمن ایجاد شغل بتوانند بستر را برای گردش مالی و افزایش درآمد فراهم کنند.
منبع: دنیای اقتصاد