بیرونیت: این روزها در حالی همه منتظر قسمت آخر سریال "تفکیک وزارت صمت" و جدایی صنعت، معدن و تجارت از هم هستند که هنوز کارگردان آن (دولت) سکانس پایانی برای این سریال ننوشته و همچنان در حال مذاکره با تهیه‌‌‌کننده این مجموعه یعنی (مجلس) است.
در حالی لابی دولت با مجلس جریان گرفته که اغلب صاحب‌نظران بر این باورند زمان آن رسیده که وزارت صمت از هم تفکیک شود. زیرا کارنامه وزارت صمت نشان می‌دهد با سوق یافتن وزارتخانه به سمت قیمت‌گذاری به جای سیاستگذاری فعالیت‌های آزاد اقتصادی محدود شده و حضور بخش خصوصی کمرنگ. همین بهانه‌ای شد تا بیرونیت در گفت‌وگو با کارشناسان ایده تفکیک وزارت صنعت،معدن و تجارت را بررسی کرده و دستاوردهای جداسازی بخش‌های وزارتخانه در اقتصاد را از آنها جویا شده است.
*ادغام حاصلی جز تشدید بروکراسی نداشته است
مسعود دانشمند عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران در این باره به بیرونیت گفت: به باور من، ما با ادغام وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت با یکدیگر نه تنها چیزی به دست نیاوردیم بلکه کار مردم را در بروکراسی اداری سخت تر کردیم. سه وزارتخانه بزرگ کشور را در هم ادغام و یک وزیر برای آن منصوب کردیم. طبیعی است که بروکراسی ایجاد و از سرعت انجام امور کاسته می شود.
او افزود: معتقدم این سه وزارتخانه نه به دو بخش که باید به به سه وزارتخانه معادن و فلزات، صنعت و بازرگانی تقسیم شود تا وزیر منصوب بتواند در هر یک از این بخش ها بهتر به امور رسیدگی کند و البته وظایف هر بخش باید تعیین و تعریف شود.
دانشمند ادامه داد: در حال حاضر وزیر به دلیل حجم و گوناگونی وظایف امور را به معاونت‌ها واگذار می کند و معاونت ها هم به مدیرکل ها در نتیجه بروکراسی سنگین می‌شود.
او همچنین گفت: تاکنون ما با ادغام وزارتخانه‌ها چه دستاوردی به دست آوردیم؟ یک ساختمان کوچک تر شد؟ یک مدیر کمتر شد؟ همان مجموعه هایی که بود همچنان هست تنها یک وزیر بالای سر همه اینها منصوب کردند و حالا همان یک وزیر باید در همه موقعیت های مرتبط با صنعت، معدن و تجارت حضور داشته باشد، بنابراین تمام وقت وزیر صرف جلسات مختلف می شود.
رئیس خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: وظیفه وزیر این است که تصمیمات هیات دولت را به بدنه انتقال دهد و نتیجه اقدامات را از بدنه به هیات دولت انتقال دهد. وقتی حوزه یک وزیر خیلی بزرگ شود نمی تواند همه آن مجموعه و اطلاعات را به درستی منتقل کند.
*برای تفکیک دیر هم شده است
زهرا کریمی عضو هیات علمی دانشگاه مازندران در رابطه با تفکیک وزارت صنعت و معدن و وزارت بازرگانی گفت: زمانی تفکیک بهترین چاره بود اما فکر نمی‌کنم در شرایط کنونی تفکیک این دو وزارتخانه از یکدیگر تفاوتی به حال اقتصاد ایران داشته باشد. مشکلات امروز اقتصادی ما بسیار پیچیده تر شده است.
این اقتصاددان افزود: من تاکنون با استدلال قدرتمندی در رابطه با اینکه جدایی این دو وزارتخانه می تواند تاثیر مثبت و یا منفی داشته باشد، رو به رو نشده ام. ما وزارتخانه هایی داشتیم که عملا جمع جبری هستند و هر کدام کنار یکدیگر دارند به طور مسالمت آمیز کار خود را می کنند.
او اضافه کرد: اگر صنعت و معدن و تجارت با هم ادغام شدند، باید یکدیگر را به سمت یک اقتصاد توسعه یافته پوشش دهند، ولی در طول این سال‌ها راهبردی برای رسیدن به این هدف اندیشیده نشده است. پس شاید جداسازی بخش‌های وزارت صمت گام مثبتی در ساماندهی امور وزارتخانه باشد.
کریمی ادامه داد: گرچه تجربه کشوری مانند ژاپن نشان داده می‌توان وزارت صنعت و تجارت در هم ادغام و این اتفاق زمینه ساز توسعه کشور شود. وقتی وزارت صنعت و معدن با تجارت ادغام می‌شود، به این مفهوم است که سیاست‌های تجاری ما در خدمت صنعت و معدن قرار بگیرد. اما در ایران چنین شرایطی مهیا نشده است.
کریمی تصریح کرد: اما امیدوار نیستم در شرایط کنونی با این همه مشکلات ارزی و با این همه تنش در روابط بین الملل این تفکیک بتواند سرآغاز تحولی شگرف باشد و نگاه‌های حاکم در اقتصاد و سیاستگذاری‌های باید تغییر و کارشناسی شود.
*تفکیک به افزایش رانت می انجامد
لطفعلی بخشی اقتصاددان گفت: ادغام وزارتخانه ها براساس منطقی اتفاق می‌افتد که در نقاط دیگر جهان مانند هند، ژاپن و دیگر کشورهای جهان نیز حکمفرماست. وقتی وزارتخانه‌ها از یکدیگر تفکیک شوند، هر یک تلاش می‌کنند در مسیر خود و در راستای اهداف خود پیش روند.
او افزود: با تفکیک موفقیت وزارت بازرگانی گره می‌خورد به دریافت ارز بیشتر و واردات بیشتر اتفاقی که با تمام سیاست های کشور از جمله تولید داخلی و... در تناقض است، بنابراین ادغام این دو باعث شد بتوانیم تولید را با بازرگانی هماهنگ کنیم.
بخشی ادامه داد: در چنین شرایطی کسانی که منافع آنها به افزایش واردات گره خورده، با ادغام مخالفت می‌کنند و می‌گویند چون آدم لایقی برای انتصاب در سمت وزارت صنعت، معدن و تجارت نیست، پس تفکیک کنیم در حالی که این عذر بدتر از گناه است این کشور پر است از مدیران لایق، آنها نمی خواهند این اشخاص را پیدا کنند.
او تصریح کرد: وزارت بازرگانی ایران از قدیم فضایی مستعد به رانت داشته و با جدایی وزارتخانه‌ها رانت خواری تقویت خواهد شد مگر اینکه ساختاری برای آن طراحی شود که ضدرانت باشد.
.jpg)
