کاتالیزورها موادی هستند که در فرآیندهای شیمیایی باعث افزایش یا کاهش سرعت واکنش می‌شوند. شناخت عمیق از فاکتورهای مؤثر در هر واکنش تبدیلی و ایجاد شرایط بهینه باعث افزایش بازدهی و عملکرد واحد و به طبع آن باعث صرفه‌جویی اقتصادی می‌شود. به طور کلی، کاتالیست در هر واکنش شیمیایی که سرعت و شرایط بهینه مورد نظر باشد کاربرد دارند. در این میان فلزات نادر خاکی به عنوان جزء کلیدی در کاتالیزور کراکینک داشته‌اند. استفاده از این عناصر در مقادیر بسیار کم سبب پیشرفت قابل توجه فرایند می‌شود.

داشتن فعالیت، مساحت سطح، مقاومت مکانیکی، عمر مفید بالا، گرمای جذب سطحی متوسط، عملکرد مناسب در دماهای عملیاتی، محصولات جانبی کم، خاصیت گزینش پذیری مناسب و مقاومت در برابر سایش و پودرشدگی از ویژگی‌های یک کاتالیست خوب است. استفاده از عناصرنادر خاکی به صورت دوپه یا در حد افزودنی به شکل کامپوزیت و نانو کامپوزیت تحول بالایی را در مزایای فوق ایجاد نموده است که در این فصل به بررسی اجمالی آنها می پردازیم.

در مورد کاتالیزورهای همگن و ناهمگن می‌توان گفت در کاتالیزورهای همگن، ماده‌ای که به‌عنوان کاتالیزور به کار می‌رود، با مواد واکنش­‌دهنده در یک فاز می‌باشند، ولی در یک کاتالیزور ناهمگن یا کاتالیزور سطحی، مواد واکنش دهنده و کاتالیزور در دو فاز مجزا در کنار هم هستند و واکنش در سطح کاتالیزور صورت می‌گیرد.

مریم کارگر راضی؛ مشاور مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در امور پژوهشی