به گزارش بیرونیت، مدیرعامل سایپا به تازگی گفته است برای هر خودرو چند هزار قطعه را از داخل و خارج کشور تامین کرده و آن را تولید کرده‌ایم اما به دلیل کمبود کاتالیست در کشور، این خودروها امکان تکمیل و تجاری‌سازی ندارند. تنها چند تولیدکننده کاتالیست در کشور وجود دارد که با تمام توان برای تامین نیاز خطوط تولید خودروسازان تلاش می‌کنند اما در ساخت این قطعه، نوعی مواد معدنی استفاده می‌شود که فقط در دو کشور آفریقای‌جنوبی و روسیه وجود دارد که در شرایط تحریم و کرونا واردات آن حتی با واسطه‌ شرکت‌های چینی نیز بسیار دشوار شده است.

سلیمانی با بیان اینکه گاهی برای تامین یک قطعه، آن را در چند کشور دنیا می‌گردانیم تا وارد کشور شود نیز گفته است: کاملا متوجه هستیم که این مشکلات و دشواری‌ها به مردم و مشتریان ارتباط مستقیم پیدا نمی‌کند اما امیدواریم در کنار عذرخواهی و پوزش، این مشکلات را هم از ما بپذیرند. البته در کنار پذیرش این انتقادها و تلاش برای رفع آن‌ها، هم از نخبگان و هم از افکار عمومی می‌خواهیم که به محدودیت‌ها و واقعیت‌های این صنعت نیز توجه کنند.

کاتالیست چیست؟

کاتالیست بخشی است که به اگزوز خودرو اضافه می‌شود و تا ۹۰ درصد گازهای سمی را بی‌اثر می‌کند به‌گونه‌ای که هیدروکربن‌های نسوخته که از موتور خارج می‌شوند را به آب و دی اکسید کربن تبدیل می‌کند. علاوه بر این اکسید ازت را به گاز ازت تبدیل می‌کند بنابراین کاتالیست در کاهش آلودگی هوا بسیار مؤثر است.

چه مواد معدنی در ساخت کاتالیست خودرو نقش دارند؟

عناصر اصلی که نقش کاتالیستی را انجام می‌دهند بسته به نوع فرآیندی که انجام می‌گیرد یا استانداردهای آلایندگی مورد استفاده عبارتند از  فلزهای گران‌بها شامل عناصر گروه پلاتین مانند پلاتین، پالادیوم، رودیوم و همچنین فلزات غیر گران‌بها مانند آهن، منگنز، نیکل و مس. همچنین عنصر سریم در کاتالیست‌های سه‌گانه به عنوان بافر و ذخیره‌کننده و آزادکننده اکسیژن به کار می‌رود.

وضعیت ایران از نظر ذخایر فلزات گروه پلاتین چگونه است؟

بهروز برنا معاون اکتشاف سابق سازمان زمین‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار بیرونیت در رابطه با وضعیت ذخایر گروه پلاتین ایران گفته است که پلاتین با سنگ‌هایی به نام افیولیت همراه است. تیپ افیولیت‌های ایران به دلیل شکل انبانی آن با افیولیت‌های سایر کشورها مثل آفریقا که به شکل لایه‌ای هستند، متفاوت است و این باعث اقتصادی نبودن این فلزات در ایران شده است. ما در سازمان زمین‌شناسی وضعیت افیولیت‌های اسفندقه، فاریاب، حاشیه کوه‌های زاگرس و... را بررسی کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که این عناصر اقتصادی نیستند.

چه راهکارهایی برای تامین فلزات گروه پلاتین در ایران وجود دارد؟

در مقالات علمی موضوع بازیابی این فلزات از کاتالیست‌های مستعمل مطرح شده است. این کاتالیست‌ها شامل یک پایه سرامیکی بوده که فلزات پالادیوم و رودیوم بر روی آنها پخش شده است. فلزات بکار رفته در کاتالیست‌ها باید پس از پایان عمر مفیدشان که معمولا ۴۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر کارکرد خودرو است تعویض شوند و فلزات بکار رفته در آنها برای ساخت کاتالیست های نو بازیابی شود. هدف بازیابی فلزات گروه پلاتین موجود در کاتالیست های مستعمل شده خودروها با استفاده از روش های هیدورمتالورژیکی بوده است.

علاوه بر استخراج فلزات گروه پلاتین به طور مستقیم از معادن و بازیابی از کاتالیست‌های خودرو، می‌توان آن‌ها را از کاتالیست‌های صنعتی مورد استفاده در صنایع شیمی، پتروشیمی، پالایشگاهی، از سیم‌های ترموکوپل و ابزارآلات آزمایشگاهی و پزشکی نیز بازیابی کرد.

بهروز برنا نیز به اهمیت بسیار زیاد بازیافت فلزات اشاره کرد و در این رابطه افزود که بازیافت در ایران متولی ندارد و در دست متخصصان نیست. تولی‌گری در این زمینه می‌تواند مثبت باشد. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز باید در این زمینه‌ها ورود پیدا کنند.

 او همچنین علاوه بر امکان بازیافت این گروه فلزات، همکاری با کشورهایی در آفریقا که به ابرقدرت‌ها وصل نیستند را برای واردات این فلزات به ایران به عنوان راهکاری پیشنهاد کرد.