نفت به ایتالیا داده میشد و پولش وارد یک حساب مشترک شده و از آن حساب صرفا برای فولاد مبارکه برداشت میشد. بنابراین در زمان بحران تخصیص و کمبود ارز و زمان جنگ و تا حدودی تحریم - چون تحریم که تازگی ندارد و از ۳۰ سال پیش بوده - مبارکه صدمه نخورد و تاسیساتش تامین شد.
در آن زمان کل ارزی که برای تمام واحدهای تولیدی و صنعتی و برق و نیرو جمعا تخصیص داده میشد کمتر از ۵/۴ میلیارد دلار بود و حالا ۵۰،۶۰ میلیارد دلار است و عددها دیگر از حساب خارج است.
در آن شرایط تخصیص سه چهار میلیارد دلار به فولاد مبارکه کار بسیار مهمی بود.ارزش قرارداد BTC حدود چهار میلیارد دلار بود.
یکی از کارهایی که آن زمان انجام شد و در ساخت فولاد مبارکه خیلی موثر بود ماده واحدهای بود که در مجلس تصویب شد و فولاد مبارکه را از یک سری ضوابط مستثنی میکرد. در حقیقت آقای مهندس عرفانیان در فولاد مبارکه شخص اول بود و خیلیهای دیگر هم برای این مجتمع زحمت کشیدند.
کارهای ارزی، پشتیبانی و بازرگانی بر عهده من بود و کارهای فنی را آقای مهندس لنکرانی انجام میداد؛ بنابراین با شرایط ارزی آن زمان بسیارقابل توجه و مهم بود که ما توانستیم مبارکه را از گرفتاریهای ارزی دور و در مقابل محدودیتهای ارزی حفظ کنیم.
در فولاد مبارکه بعد از بسته شدن قراردادها سه قرارداد عمده و کلیدی هنوز بسته نشده بود. یکی بخش احیای مستقیم بود، یعنی سنگ آهن در این بخش باید تبدیل به گندله و گندله تبدیل به آهن اسفنجی میشد و بعد تحویل فولادسازی میگردید که در این میان پروسه تبدیل گندله به آهن اسفنجی وجود نداشت.
آن دو مورد بعدی، یکی قراردادهای مربوط به اتوماسیونهای اصلی واحد فولاد مبارکه بود که بسته نشده بود و دیگری اتوماسیون ذوب و ریختهگری و اتوماسیون نورد بود.
اتوماسیون نورد به ماجرای تحریم اوایل انقلاب برخورد کرد تا اینکه در زمان آقای موسویانی یکسری پیگیریها انجام شد در آن زمان من و یک گروه مامور شدیم به آلمان برویم. من به دلیل اینکه قبلا در ASP کار میکردم چند نفر از مدیران زیمنس را میشناختم البته آنها کمک زیادی نکردند ولی به هر حال همین که آنجا جواب سلام ما را میدادند خودش یک قدم بود.
آقای دکتر نواب هم سفیر ایران در آلمان بودند که ایشان هم کمک خوبی به ما کردند. بالاخره اعضای زیمنس را قانع کردیم که اتوماسیون را به ما بدهند در آنجا شرایط طوری است که اگر کسی ببیند منحصر به فرد است و رقیبی ندارد میتازاند و سعی میکند شرایط را به نفع کند. خوشبختانه آنها چنین نکردند و در این مورد هم با ما همکاری کردند.
بعد باید برای بستن قرارداد تصمیمگیری میشد. من به آقای موسویانی گفتم تکلیف چیست؟ ایشان به من گفتند شما برای امضای قرارداد اختیار تام دارید و من قرارداد را امضا کردم و تکلیف اتوماسیون روشن شد. اگر امروز کسی بخواهد این کار را انجام بدهد ممکن است چندین ایراد هم بگیرد؛ ولی آن زمان فکر میکنم بهترین تصمیم گرفته شد یا مثلا در مورد کورههای احیای مستقیم باید بگویم که این کورهها در زمان مرحوم نیلی به مناقصه گذاشته شد و دو شرکت کورفینجنرینگ و فوستالپین شرکت کردند.
فوستالپین میخواست روش HYL را بدهد و کورفینجنرینگ روش میدریکس را. اینها با هم قابل مقایسه نبودند، در این بین یکی از ایرانیهایی که با آن سیستم کار میکرد و نامش را نمیبرم و امیدوارم خداوند ایشان را حفظ کند به ما کمک کرد، زیرا کورفینجنرینگ بیش از ششصد میلیون مارک قیمت داده بود و ازشرکت رقیب هم به دلایل فنی قصد خرید نداشتیم؛ چون کارشناسان آن را تایید نمیکردند.
در همین گیر و دار آن آقا به ما گفت یک شرکت ژاپنی حاضر است عین این کار را به شما بدهد. ما این کار را بدون اینکه اعلام کنیم متوقف کردیم. آن گروه را آوردیم و یک جلسه محرمانه گذاشتیم؛ البته وزیر در جریان همه امور بود. در این مورد آقای موسویانی در راس کار بودند و مرحوم نیلی دنباله کار را ادامه دادند.
وزیر به ما مجوز داد و ما با آن شرکت در یکی از شهرهای اروپا دیدار محرمانهای را انجام دادیم و چون تردید داشتیم گفتیم (PBG ضمانت نامه) به جای ۱۰ درصد، باید ۲۰ درصد باشد که پذیرفتند. چون نگران این بودیم که میدریکس ادعای حقوقی بکند تصمیم گرفتیم این جلسه محرمانه باشد تا قرارداد امضا شود.
تا جایی که خاطرم هست قرارداد با مبلغ ۴۸۰ میلیون مارک امضا شد و از همه مهمتر این بود که ژاپنیها پذیرفتند در یک روز مشخص این مبلغ تبدیل به دلار شود. جالب اینکه یکی از مدیران مجرب و زبده بانک مرکزی به نام آقای معنویراد پیشنهاد ارزندهای داد که اگر این مبلغ را به دلار تبدیل کنید بهتر خواهد بود؛ چون دریافتهای ارزی بانک بیشتر به صورت دلار بوده و قیمت مارک متغیر است و ما چنین کردیم.
آن زمان مارک در ضعیفترین دوران خود بود و شاید هم توصیه دوستان بانک مرکزی به دلیل قیمت پایین مارک بود. خلاصه پنج واحد «مدول احیایمستقیم» مربوط به فولاد مبارکه با یک رقم ۱۸۰ میلیون دلار تمام شد.
عنایت داشته باشید که در حال حاضر با توجه به اینکه طبق آن قراردادحق امتیاز ساخت روش «میدرکس» (احیای مستقیم) برای شرکت ایریتک اخذ شد یعنی ایریتک با این امتیاز میتواند بدون هیچگونه دغدغهای اجرای پروژههای ساخت کورههای احیای مستقیم را به عهده بگیرد و با این امتیاز توانست واحدهای بعدی مثل طرح زمزم اهواز را با همین روش بسازد یا بهتر بگویم الان که در داخل کشور ساخته میشود معمولا بیش از این ارزبری دارد و هنوز فکر میکنم ارزبری میدرکس در ایران حدود۴۰ درصد است.
میخواهم بگویم نحوه خرید در آن زمان و اثر تسعیر ارز از جمله اتفاقات خوبی بود که موجب شد خریدهای خیلی مناسبی انجام شود. به این صورت واحدهای میدرکس تهیه و مبارکه هم کامل شد.
مطالب مرتبط
نظرات کاربران برای این مطلب فعال نیست